Şirket Aracına Kesilen Trafik Cezasının Personel Maaşından Kesilmesi: Hukuki Çerçeve ve İşverenin Sorumlulukları

Personelin kullanımı için tahsis edilen şirket aracına, personelin hatalı kullanımından kaynaklanan bir trafik cezası kesilmesi durumunda, bu cezanın personelin maaşından kesilmesi sıkça karşılaşılan bir durumdur. Ancak bu işlemin hukuka uygun bir şekilde gerçekleştirilebilmesi için hem İş Kanunu hem de Borçlar Kanunu çerçevesinde belirli usul ve esaslara uyulması zorunludur. İşverenin keyfi bir şekilde kesinti yapması, hukuki açıdan ciddi sorunlara yol açabilir.

Hukuki Dayanaklar

Bu konudaki temel yasal düzenlemeler 4857 sayılı İş Kanunu ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'dur.

4857 sayılı İş Kanunu Madde 35: Bu maddeye göre, ücretin kural olarak tam ödenmesi esastır. İşçinin onayı olmaksızın ücretinden kesinti yapılamaz. Ancak kanunla veya toplu iş sözleşmesiyle belirtilen durumlar (vergi, SGK primi gibi yasal kesintiler) ve mahkeme kararları bu kuralın istisnasını oluşturur.

6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu Madde 407: Bu madde, işçinin işverene verdiği zararların ücretinden mahsup edilmesini düzenler. Buna göre, işçinin kasıtlı olarak veya ihmaliyle verdiği zararlar, ancak işçinin rızasıyla ve ücretin haczedilebilir kısmı kadar kesilebilir. Ücretin haczedilemeyecek kısmı, İş Kanunu'na göre son ücretin dörtte birinden az olamaz.

İşverenin Atması Gereken Adımlar ve Dikkat Etmesi Gerekenler

İşverenin, personelin kusurundan kaynaklanan trafik cezasını maaşından hukuka uygun bir şekilde kesebilmesi için aşağıdaki adımları izlemesi gerekmektedir:

1. Kusurun Tespiti ve Belgelenmesi: Öncelikle, kesilen trafik cezasının tamamen personelin kişisel kusurundan (hız sınırını aşma, kırmızı ışıkta geçme, hatalı park etme vb.) kaynaklandığının net bir şekilde tespit edilmesi ve belgelenmesi gerekir. Cezanın, aracın muayenesinin eksik olması gibi işverenin sorumluluğunda olan bir nedenden kaynaklanmaması önemlidir. Trafik ceza tutanağı bu durumun en önemli kanıtıdır.

2. Personele Durumun Bildirilmesi ve Savunmasının Alınması: İşveren, durumu yazılı olarak personele bildirmeli, ceza tutanağının bir kopyasını iletmeli ve konuyla ilgili savunmasını istemelidir. Bu, hem iyi niyet kuralları gereği hem de olası bir hukuki süreçte işverenin elini güçlendirecek bir adımdır.

3. Personelin Yazılı Onayının Alınması (En Kritik Adım): Kesintinin yapılabilmesi için en temel şart, personelin bu kesintiye açık ve yazılı olarak rıza göstermesidir. İşveren, personele borcunu (trafik cezasını) ve bu borcun maaşından kesileceğini belirten bir belge imzalatmalıdır. Bu belgede;

Cezanın tutarı,

Kesintinin hangi aydan itibaren başlayacağı,

Aylık ne kadar tutarda kesinti yapılacağı,

Toplam borcun ne kadar sürede tahsil edileceği gibi detaylar açıkça belirtilmelidir.

Bu yazılı onay alınmadan yapılacak bir kesinti, hukuka aykırı olacak ve personel tarafından yasal yollara başvurulması halinde işveren haksız bulunacaktır.

4. Kesinti Miktarının Belirlenmesi: Yargıtay kararları ve kanunlar çerçevesinde, işçinin onayı olsa dahi maaşından yapılacak kesinti sınırsız değildir. Kesinti tutarı, işçinin ücretinin haczedilebilir kısmı olan dörtte birini (1/4) aşmamalıdır. İşçinin ailesini ve geçimini zor duruma sokacak oranda bir kesinti yapılması, mahkemeler tarafından kabul görmemektedir.

5. İş Sözleşmesi ve Araç Tahsis Sözleşmesi Hükümleri: İşverenler, ileride bu tür sorunlarla karşılaşmamak için iş sözleşmelerine veya personele araç tahsis ederken imzalattıkları "Araç Tahsis Sözleşmesi" veya "Zimmet Tutanağı" gibi belgelere, aracın kullanımı sırasında personelin kusurundan kaynaklanan her türlü trafik cezası, otopark ücreti ve diğer masrafların kendisine ait olacağına ve bu bedellerin maaşından kesilmesini peşinen kabul ettiğine dair açık hükümler ekleyebilirler. Ancak Yargıtay, bu tür genel ve peşin onayların her zaman geçerli olmayabileceğini, her somut olayda işçinin o anki "açık ve yazılı rızasının" aranması gerektiğini belirtmektedir. Dolayısıyla, sözleşmedeki hükme ek olarak, ceza kesildiğinde ayrıca bir yazılı onay almak en güvenli yoldur.

Özetle İşverenin Yapması Gerekenler:

Belgeleme: Trafik cezasının personel kusurundan kaynaklandığını ceza tutanağı ile kanıtlayın.

Tebliğ ve Savunma: Durumu personele yazılı olarak bildirin ve savunmasını alın.

Yazılı Onay: Kesinti yapılacağına dair personelden, kesinti tutarını ve taksitlerini açıkça belirten yazılı bir onay alın. Bu, en kritik adımdır.

Orantılı Kesinti: Aylık kesinti miktarının, personelin maaşının dörtte birini geçmemesine özen gösterin.

Bordroda Gösterme: Yapılan kesintiyi maaş bordrosunda "avans mahsubu" veya benzeri bir başlık altında net bir şekilde gösterin.

Bu adımlara uyulmadan yapılacak bir maaş kesintisi, işçi için haklı fesih sebebi oluşturabilir ve işveren, kesilen tutarı faiziyle birlikte geri ödemek zorunda kalabilir. Bu nedenle, hukuki prosedürlere titizlikle uyulması büyük önem taşımaktadır.

Bu makale kaynak gösterilmeden yayımlanamaz...