Soru: Mevzuat ile yapılması hedeflenen nedir? 

Cevap: yurda getirilen ihracat bedelleri karşılığında düzenlenen İBKB / ihracat DAB’ların %25’lik kısmının TCMB belirlenen kurdan TCMB’ye satılmasıdır.

Soru: Mevzuat değişikliği nedir?

Cevap: 3.1.2022 tarihinden itibaren USD, EURO ve GBP döviz cinsinden ihracat bedelleri için düzenlenen her bir İBKB/DAB tutarının %25’inin işlem sırasında geçerli TCMB döviz alış kuru üzerinden TCMB’ye satılması zorunludur. 

Soru: Mevzuatta sadece USD, EUR ve GBP döviz cinsi belirtilmiş, diğer döviz cinslerine ait İBKB/DAB düzenlenmesi durumunda %25 TCMB satışı olacak mıdır? 

Cevap: Hayır, sadece USD, EUR, GBP döviz cinsi ile yapılan İBKB/DAB işlemlerinde %25 TCMB satış işlemi olacaktır.

Soru: TCMB’ye satış için uygulanacak kur nedir?

Cevap: İşlem Kuru: Merkez Bankası tarafından saat 10:00, 11:00, 12:00, 13:00, 14:00 ve 15:00’de ilan edilen ve İBKB veya DAB’a bağlanan ihracat bedeli dövizin Türk lirasına çevrildiği saat itibarıyla geçerli olan döviz alış kuru

https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Istatistikler/Doviz+Kurlari/Saat+Basi+Belirlenen+Doviz+Kurlari+ve+Altin+Fiyatlari/

Soru: Bir örnek verebilir misiniz? 

Cevap:  3.1.2022 tarihinde firma USD 100,000 tutarında İBKB düzenlemek istediğinde, USD 25,000 tutar firma hesabında olmalıdır. İBKB nin Bankamızda düzenlendiği işlem günü 3.1.2022 ve saatin 14:30 olduğunu varsayalım, 3.1.2022 tarihli TCMB tarafından açıklanan ve geçerli olan 14:00 kuru esas alınarak TCMB’ye döviz satış yapılır.

Soru: İhracat bedeli 3.1.2022 tarihinden önce geldi ise ve İBKB/ihracat DAB Bankamızca 3.1.2022 tarihinden sonra düzenlenmesi halinde %25 dövizin TCMB’ye satılması zorunlu mudur?

Cevap: Mevzuata göre bedelin geliş tarihi değil İBKB/DAB’ın düzenlenme tarihi geçerlidir. Bedel mevzuat öncesi gelmiş olsa da 3.1.2022 tarihi itibariyle düzenlenen her belge ile %25 satış zorunludur. 

Soru: TCMB’ye satış için Şubeden kur bağlamalı mıyız? Satış işlemi için talimat almalı mıyız?

Cevap: Kur bağlanmasına gerek yoktur. Talimat, “İHRACAT BEDELİ KABUL BELGESİ TALİMATI” içine eklenmiştir.  TCMB satış işlemi MOB tarafında İBKB/DAB işlemi ile beraber gerçekleştirilecektir. 

Soru: İBKB/DAB düzenleneceği gün firma hesabında İBKB/DAB tutarının tamamı mı olmalı, sadece %25 tutarının olması yeterli midir?

Cevap: İBKB/DAB tutarının %25’nin aynı döviz cinsinden firma hesabında olması yeterlidir.

Soru: istisna edilen bir durum var mıdır?

Cevap: İhracat mevzuatında İBKB düzenlenmesi zorunlu olan tüm işlemlerde %25 TCMB satışı zorunludur.

Soru: Hizmet ihracı bedelinde de %25 TCMB satışı olmalı mıdır? 

Cevap: Hayır.

Soru: Hizmet ihracı gibi DAB/İBKB düzenlenmesi ve ihracat taahhüt takibi yapılmayan ihracatçının serbest kullanımına bırakılan diğer dövizler nelerdir?

Cevap: Hizmet ihracatı, transit ticaret, Türkiye’de ikamet etmeyenlere özel fatura ile yapılan satış, Türkiye’de ikamet etmeyenlere KDV hesaplanarak yapılan satış, mikro ihracat ve serbest bölge işlem formu kapsamında gerçekleştirilen 5,000.- ABD doları veya karşılığı döviz ya da Türk lirasını geçmeyen tutardaki ihracat işlemlerinde bedellerin tamamı için İBKB düzenlenmez ve %25 TCMB satışı gerekmemektedir.

Navlun ve sigorta bedeli ile kiracının satın alma hakkı bulunmayan finansal ve ticari kiralama sözleşmesi çerçevesinde elde edilen kira bedelleri hizmet bedeli döviz olarak kabul edilir, IBKB/DAB düzenlenmez.

Aşağıda yer alan ülkelere yapılan ihracat işlemlerinde TAM istisna tanınmış olup; bedelin yurda getirilmesi ve IBKB/DAB düzenlenme zorunluluğu bulunmamaktadır. IBKB/DAB düzenlenmediği durumda %25 tutarın TCMB’ye satışı yoktur. Bu ülkelere yapılan ihracat bedelleri için IBKB/DAB düzenlenirse %25 tutarının TCMB’ye satışı zorunludur. 

1-Afganistan, 2-Angola, 3-Belarus, 4-Benin, 5-Cibuti, 6-Etiyopya, 7-Fildişi Sahili, 8-Filistin, 9-Gabon, 10-Gana, 11-Gine, 12-İran, 13-Kamerun, 14-Kenya, 15-Kırgızistan, 16-Kuzey Kore, 17-Küba,

18-Liberya, 19-Lübnan, 20-Moldova, 21-Nijerya, 22-Senegal, 23-Somali, 24-Sudan, 25-Suriye, 26-Suudi Arabistan, 27-Tacikistan, 28-Tanzanya, 29-Venezuela

Aşağıda yer alan ülkelere yapılan ihracat işlemlerinde YARI istisna tanınmış olup; bedelin %50’sinin tasarrufu serbest bırakılmış, %50’sini getirme ve bir bankada İBKB (İhracat Bedeli Kabul Belgesi) yapma zorunluluğu getirilmiştir. IBKB/DAB düzenlenen tutar üzerinden %25 tutarının TCMB’ye satışı zorunludur.

1-Azerbaycan, 2-Cezayir, 3-Fas, 4-Kazakistan, 5-Mısır, 6-Özbekistan, 7-Tunus, 8-Türkmenistan, 9-Ukrayna, 10-Yemen

Soru: İhracat beyannamesinin taahhüt kapanması için İBKB/DAB düzenlenmesi aşamasında ithalat mahsubu yapılacağı beyan edilir ise bu durumda %25 TCMB satış işlemi gerçekleştirilecek midir?

Cevap: Evet, TCMB’ye bu konu Bankalarca sözlü olarak sorulmuş, satış yapılması gerektiği belirtilmiştir.

Soru: İhracat genelgesinde terkin ve istisna olan durumlar yer almaktadır, istisna ve terkin durumunda %25 TCMB satışı nasıl yürütülecektir.

Cevap: Terkin, indirim ve istisna hükümleri geçerlidir. %25 TCMB satış işlemi sadece İBKB ve ihracat DAB düzenlenen işlemler için geçerlidir ve düzenlenen IBKB/DAB tutarı üzerinden TCMB’ye satış yapılır.

Gümrük Beyannamesi için terkin kuralı;

a) 30.000 ABD doları veya eşitine kadar noksanlığı olan ihracat hesapları doğrudan bankalarca ödeme şekline ve toplam beyanname tutarına olan oranına bakılmaksızın,

b) 30.000 ABD doları veya eşitinden yüksek olmakla birlikte 100.000 ABD doları- veya eşitini aşmamak üzere, beyanname veya formda yer alan bedelin %10’una kadar noksanlığı olan (sigorta bedellerinden kaynaklanan noksanlıklar dahil) ihracat hesapları doğrudan bankalarca veya 90 günlük ihtarname süresi içinde ilgili Vergi Dairesi Başkanlıkları/Müdürlüklerince ödeme şekline bakılmaksızın, terkin edilmek suretiyle kapatılır.

İndirim kuralı;

İhracat tebliğ 7.maddenin birinci ve ikinci fıkrası ile ihracat genelgesi madde 21 de yer alan ihracat bedelin yurda gelmediği durumlar.

Soru: TCMB reeskont kredilerinde TCMB’ye satış taahhüdünün yerine getirilmesi için bankalara sunulacak IBKB/DAB’lar için yine %25 TCMB satışı yapılacak mıdır?

Cevap: Evet, İBKB /DAB’nin ne amaçla kullanılacağına bakılmaksızın her bir İBKB/DAB işleminde %25 TCMB satış işlemi gerçekleşecektir.

Soru: İhracat iskonto işleminde döviz satış işlemi ile tamamlandığından, iskonto işlemlerinde ayrıca %25 TCMB satış işlemi yapılacak mıdır?

Cevap: Evet, iskonto ile belirlenen kurdan TL’ye dönülmesi ile beraber ayrıca %25 TCMB’ye döviz satışı yapılacaktır. 

Soru: Teminata ihracat vesaiki alınan işlemlere etkisi nedir?

Cevap: Teminata ihracat vesaiki alınarak kullandırılan kredilerde, bedel geldiğinde otomatik kredi kapaması olduğundan, %25 TCMB satış bakiyesinde aksama olmaması adına, vesaikin %75’i kadar teminata alınarak, bedel tahsil olduğunda %75’lik kısım kredinin kapanması için firma geçici hesabına alınacak, %25’lik kısmı hesaba alınarak İBKB/DAB düzenlenmesi ve %25 TCMB satışının yapılması beklenecektir.

Soru: İhracat mevzuatında 2020 yılından bugüne İBKB düzenlenmesi kuralı getirilmekle birlikte, bazı müşterilerimiz halen eskisi gibi ihracat DAB ile işlem yapmak istemektedir? İhracat DAB isteyen müşterilerde süreç nasıl yönetilecektir?

Cevap: İhracat DAB düzenlemek isteyen firmalarda, düzenlenmek istenen DAB tutarının %75’i bankamız kurundan, %25’i mevzuatta yer alan işlem kuru - TCMB kurundan gerçekleştirilecektir. Kurunuz açıkta kalmaması için %75 kur bağlanırken dikkat edilmelidir.